Garnatxa

Garnatxa, vid. garnacha, anyels

-1308: Ordenanzas suntuarias de Perpiñán, "Item que pugen portar , en lo peylot, e'n lo cot, e flotxes, e garnatxes e en altres semblants aquestes, botons, e granels, e pometes o que's vulen, sol que no coston oltre XX sous entre tot; e'n la botonada puschen portar la paradura aytal co(n) per lo cabes sera". (ALART, Docts. Roussillon, 169-170) Miguel Gual


De: GUAL CAMARENA, M. Vocabulario del comercio medieval. Colección de aranceles aduaneros de la Corona de Aragón (siglo XIII y XIV) , Tarragona (1968)

Garnatxa, d'any els (XVI, 48); garnatxa de coniis (XVI, 47); garnatxada cirogrillorum (V, 37); guarnatxes de cunils (XIV, 44). Cast. «garnacha», vestidura cómoda y graciosa, típica del siglo XIII europeo, usada tanto por las clases aristocráticas, como por burgueses y pueblo. «Características de la garnacha eran sus mangas, que no cubrían más que el antebrazo, unidas lateralmente al cuerpo de la prenda y con grandes aberturas para pasar fácilmente el brazo... La garnacha iba provista de un capuchón o chaperón unido a la parte trasera del cuello» (Guerrero, Cantigas, 80). Creemos que nuestros aranceles se refieren a las pieles que, por dentro o por fuera, reforzaban esta prenda de vestir: un doc. de 1259 (cit. ibid., 76) habla de una garnacha de pena de coneyo y otras fuentes se refieren a garnachas forradas con «pena lendesina», «g. de camelín, con pennas», «g. de pres», etc. La voz garnatxada (véase en DCVB.) debe significar bala o paquete de pieles. Del occitano «ga(r) nacha» (manto de piel).
Citas. «Fratres laici totum caputium super garnachiam ponnant» (estatuto O. Calatrava, s. xii, publ. Lomax, art. 14). Precios de la tasa port. 1253 (en PMH, I, 196): «garnachia scotada, cum penna...garnachia de dona, de manicis, cum penna...Custura de garnachia scotada, cum penna...custura de garnachia de manicis, cum penna», 3, 3'5, 2 y 2'5 sueldos, respectivamente. En Perpiñán los sastres cobran por «garnatxa de dona, ab peyl e ab paradura» y «garnatxa ab cendat e ab paradura», 1 sueldo 6 dineros y 2 sueldos 6 dineros, respectivamente (1303, publ. Alart, Docts. Roussillon, 154).
Bibliografía. Balari, Orígenes, 605. Marden, Apolonio; Gayangos, Conq. Ultram., Ureña, FUsagre; Simonet, Glosario; Vignau, Indice Sahagún y Dic. Corominas: v. «garnacha». Arc. Hita, edic. Cejador, verso 966. Corominas, Tarifa; Dic. Balari, Dic. Aguiló y DCVB, v. «garnatxa». Du Cange, vv. «garnacha, garnachia 1» y «guarnachia». Godefroy, Dict. y Gay, Gloss.: v. «garnache» (este último amplia doc. desde 1227). Forestié, Bonis, v. «guanag». Evans, v. «guarnacca».

Tipo: Indumentaria

La voz ha sido modificada a fecha 2024-02-04.